Günümüzde yaygınlaşma eğiliminde olan çene eklemi hastalıkları kısaca çene eklemi ve çiğneme kaslarında meydana gelen fonksiyon bozuklukları olarak tanımlanabilir. Bu hastalığa sahip olan kişilerde eklem yüzeyi ve disk arasındaki uyum bozulur. Bu rahatsızlık geç yaşlarda görülmekle beraber zaman içinde eklemlerde oluşan deformasyonlarla da ortaya çıkabilir. Ağrı ile kendini hissettirir. Bazı hastalarda ise eklemden gelen sesler ya da çene kilitlenmesi gibi şikayetlerle de fark edilmektedir.

Çene eklemi nedir?

Çene eklemi, şakak kemiğiyle alt çene kemiği arasında olan, çiğneme ve konuşma gibi fonksiyonların yerine getirilmesini sağlayan ekleme denir. Bu iki kemik arasında, iki kemik yüzeyinin uyumlu bir şekilde hareket etmesini sağlayan bir disk bulunur. Eklemin çevresindeki bağlar ve kapsüller eklemin senkronize bir biçimde çalışmasını sağlar. Çene ekleminin sağlıklı bir biçimde çalışmasını sağlayan şey çiğneme kaslarıdır. Bu yüzden bu kaslarda oluşan ağrı, diş sıkma ya da gıcırdatma, dişlerde birleşme, uyum sorunları ve bunlara ilişkin tedaviler kas, eklem ve bağlarda zorlanmaya neden olur ve bu durum çene hastalıklarının oluşmasına sebep olur.

Çene eklemi hastalıklarının nedenleri nelerdir?

Gıdaları ağırlıklı olarak tek bir tarafta çiğnemek, dişleri sıkmak ya da gıcırdatmak, çene veya yüzü etkileyen bir kaza geçirmek, spor yaparken yaralanmak, bu bölgeyi etkileyen tümörler, uzun süreli diş tedavileri, çenenin aşırı zorlanması, tırnak yeme ya da parmak emme gibi alışkanlıklar, duruş bozuklukları, doğumsal eklem bozuklukları gibi birçok faktöre bağlıdır. Bunların haricinde iltihaplı romatizma gibi bazı hastalıklar da çene eklemlerinde tutulmaya neden olmaktadır. Çene eklemlerinde oluşan kireçlenmeler de çene eklemi hastalıklarına sebep olur. Yaşlılarda beslenmeyi bozduğu için genel durumu olumsuz etkiler.

Çene eklemi hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Kulaklarda ağrı ve kulak çınlaması,

Baş dönmesi ve şakaklarda oluşan şiddetli baş ağrısı,

Boyun ağrısı,

Yanaklarda ağrı,

Çene açılıp kapatılırken ses çıkması,

Çene kilitlenmesi,

Ağız açılırken çenenin kayması,

Çiğneme ya da ısırma gibi fonksiyonların bozulması,

Alt ve üst dişlerin kapanmasında bozukluk olması,

Dişlerde hassasiyet, sallanma, kırılma ya da aşınma olması.

Çene eklemi hastalıklarının tanısı nasıl konulmaktadır?

Hastaların büyük çoğunluğunun tanısı klinik muayene yapılırken konmaktadır. Gereken durumlarda grafi ya da MR yapılabilir. Enfeksiyon veya iltihaplı eklem hastalıkları ayrımı için kan tetkikleri de istenebilmektedir.

Çene eklemi hastalıklarının tedavisi nasıl yapılır?

Çene eklemi hastalıklarının tedavisinde amaç hastanın ağrısını yok ederek normal çene fonksiyonlarını geri kazandırmaktır. Tedavide hastanın çiğneme, ısırma, konuşma gibi temel eylemlerin problemsiz bir şekilde yerine getirmesi hedeflenmektedir. Hastanın ağrısını ortadan kaldırmak için destek tedaviler ve ağrı kesiciler kullanılabilir. Çene eklemiyle diş sıkma arasındaki ilişki ve kişinin stres durumu göz önünde bulundurulduğunda gerek duyulması halinde psikiyatrik destek önerilebilir. Diş sıkma ya da diş gıcırdatma için gece aparatı kullanılabilir. Tedavi edilen hastalara genel olarak tek taraflı çiğneme yapmaması önerilir. Beslenme alışkanlıkları, sert besinlerden uzak durmak ve sert kabuklu besinleri dişlelerle kırmamak gibi eylemler konusunda dikkatli olunmalıdır. Ağrı ve fonksiyon bozukluğu ortadan kalkana dek yumuşak besinler tercih edilmeli ve ağız hijyenine dikkat edilmelidir.